Uczyć czy pozwolić badać? Jak dzieci poznają świat.
Ta interesująca kwestia jest przedmiotem badań wielu naukowców. W opublikowanym niedawno artykule w magazynie "Cognition" zespół badaczy pod kierownictwem Elizabeth Bonawitz (University of California, Berkeley) oraz Patrick'a Shafto (University of Louisville, Louisville) wskazuje jak mocno sposób przekazywania wiedzy wpływa na jej przyswajanie oraz dalsze działania.
W ramach przeprowadzonych badań wykazano, że w grupie cztero- i pięciolatków prezentacja o charakterze szkolnym ogranicza chęć do samodzielnej eksploracji. Przygotowany eksperyment polegał na zaprezentowaniu dzieciom na 4 sposoby specjalnie przygotowanej zabawki, która posiadała różne, ukryte funkcje:
1. Prezentacja szczegółowa, o charakterze pedagogicznym. Dorosły zapowiedział, że zaprezentuje jak działa jego zabawka i pokazał jedną z jej funkcji.
2. Przerwana prezentacja. Po zaprezentowaniu jednej funkcji dorosły odchodził pod pretekstem konieczności zapisania czegoś, sugerując w ten sposób, że prezentacja nie została zakończona.
3. Prezentacja przypadkowa. Ta sama funkcja została uruchomiona rzekomo przez przypadek.
4. Prezentacja otwarta. Dzieciom pokazano zabawkę bez jakichkolwiek informacji o jej działaniu.
Po każdej z prezentacji dzieci zostały pozostawione przy zabawce z wyraźnym przyzwoleniem na zabawę. Miały poinformować eksperymentatora kiedy skończą się bawić.
Po rzetelnym przeanalizowaniu wszystkich nagrań okazało się, że dzieci z grupy pierwszej spędzały zdecydowanie mniej czasu na zabawie niż w każdej z pozostałych grup. Średnio zabawa trwała:
- grupa 1 - 119 sek.
- grupa 2 - 180 sek.
- grupa 3 - 133 sek.
- grupa 4 - 206 sek.
Co więcej dzieci, które otrzymały prezentację o charakterze szkolnym były mniej skłonne do eksploracji zabawki, ponieważ testowały mniej różnych działań zabawki i odkrywały mniej nowych funkcji:
- grupa 1 - 4 działania, 0.7 nowych funkcji,
- grupa 2 - 5.3 działania, 1.3 nowych funkcji,
- grupa 3 - 5.9 działania, 1.2 nowych funkcji,
- grupa 4 - 6.2 działania, 1.2 nowych funkcji.
Uzasadnia to twierdzenie, że szczegółowa, pedagogiczna prezentacja zabawki ogranicza chęć do eksploracji pośród dzieci w tej grupie wiekowej. Ponadto "jeśli nauczyciel nie przedstawi dowodu na istnienie dodatkowych funkcji, to dostarcza w ten sposób dowodu na ich brak". Oznacza to, że standardowe metody pedagogiczne ukierunkowują dzieci na istniejące rozwiązania, zmniejszając szanse odkrycie nowych.
Wynik tych badań zostały ostatnio zaprezentowane także w tygodniku The Economist (May 28th - June 3rd 2011, vol. 399, no 8735, s. 77)
Źródło:
Elizabeth Bonawitz, Patrick Shafto, Hyowon Gweon, Noah D. Goodman, Elizabeth Spelke, Laura Schulz, The double-edged sword of pedagogy: Instruction limits spontaneous exploration and discovery, Cognition, In Press, Corrected Proof, Available online 8 January 2011, ISSN 0010-0277