O tym, że istnieją szkoły alternatywne wiadomo od dawna. A jak jest z przedszkolami? Czy edukacja alternatywna ma sens w przypadku najmłodszych dzieci? Można pomyśleć: „3, 5 latki tylko bawią się zabawkami, śpią i jedzą. Nie ma większego znaczenia, czy spędzą ten czas w zwykłym przedszkolu czy w placówce o specjalnie dobranym programie edukacyjnym. Przyjrzyjmy się więc, co oferują komercyjne przedszkola i czy rzeczywiście ich propozycja ma przewagę nad ofertą tradycyjnych placówek?
PROGRAMOWANIE DZIECKA
Badania wykazują, że to właśnie wiek przedszkolny jest kluczowy, aby wykształcić w naszych dzieciach odpowiednie przekonania i nawyki, dzięki którym będą z powodzeniem realizować się w przyszłości! Rodzinna atmosfera, indywidualne podejście, właściwe rozpoznanie potrzeb i potencjałów małego dziecka to priorytety, które stawiają sobie nowatorskie placówki przedszkolne. Przedszkola te działają przy założeniu, że nasze dzieci rodzą się kompetentne, zdolne i utalentowane. Niestety, dzieci często po drodze gubią te zasoby, bo przyjmują komunikaty które dostają od rodziców i nauczycieli. Zadaniem nowoczesnego przedszkola jest zatem nie zepsuć tego, co już jest idealne - naturalną chęć i zapał do poznawania świata.
Jeśli widzisz więc, jak Twoje dziecko spędza kolejny bezproduktywny dzień, osłuchując się z mądrościami typu: „dzieci powinny być grzeczne” itp. wiedz, że tak nie musi być…
W alternatywnych przedszkolach zajęcia odbywają się w małych grupach. Każde dziecko otrzymuje odpowiednio dużo uwagi, co jest szczególnie ważne podczas trwającej pandemii. Obecnie dzieci są wyjątkowo narażone na stres i wymagają szczególnej opieki pod względem psychologiczno – emocjonalnym, na co niestety często brakuje przestrzeni w placówkach publicznych. W takich placówkach, gdzie cała energia jest skoncentrowana na indywidualnej pracy w małej grupie, dzieci lepiej rozwijają swoje talenty i z większą pewnością siebie przygotowują się do szkoły podstawowej.
Oto kilka przykładów placówek spoza głównego nurtu edukacji przedszkolnej:
PRZEDSZKOLE ARTYSTYCZNE
Twoje dziecko od pierwszych lat życia przejawia chęć do wszelkiego rodzaju występów? Zauważasz u niego wybitne poczucie rytmu, chęć do śpiewania, tańczenia, występów przed publicznością? A może opanowało zaskakująco duży zasób słów? W przedszkolu artystycznym dzieci poznają dzieła wielkich twórców z różnych dziedzin sztuki. Uczą się samodzielnego myślenia poprzez próbę interpretacji dzieł artystów, a także tworzą własne, inspirowane konkretnym stylem prace. Nauczyciele koncentrują się m.in. się na stworzeniu podopiecznym warunków do aktywnego słuchania muzyki, rozwijania wyobraźni przestrzennej, umiejętności wypowiadania się – wszystkiego, co niezbędne w przyszłości dla kandydatów do szkół o profilu artystycznym. W przedszkolach o tym profilu dzieci mogą liczyć na częste wycieczki do galerii, teatrów i muzeów. Program przedszkoli artystycznych oprócz rytmiki często obejmuje również takie przedmioty jak: balet, warsztaty teatralne, a nawet nauka tańca ludowego.
PRZEDSZKOLE JĘZYKOWE
To najczęściej przedszkola dwu- lub wielojęzyczne. Zajęcia prowadzone są przez doświadczonych native speakerów. W przedszkolu są dzieci o różnym pochodzeniu, przedszkolaki więc od wczesnych lat przebywają w środowisku międzynarodowym. W naturalny sposób uczą się otwartości na różne kultury. Przedszkola językowe mogą mieć róże metodyki nauczania. Przedszkola językowe wykorzystują różne metody nauczania). Przykładem niepublicznej placówki o profilu językowym jest warszawskie przedszkole MyVinci zlokalizowane na Mokotowie. Fundamentem sukcesów przedszkola w nauczaniu dzieci jest metoda immersji – metoda zanurzenia w języku. Dzieci uczestniczą w bogato zaaranżowanych scenariuszach, gdzie każde dziecko odgrywa jakąś rolę. Dzieci uczestniczą w bogato zaaranżowanych scenariuszach, które angażują dzieci w różnego rodzaju aktywności. W ten sposób przedszkolaki przyswajają wiedzę z geografii, biologii, matematyki, historii czy sztuki – nie odczuwając przy tym zmęczenia. Dorastają w przekonaniu, że nauka to czysta zabawa.
„Nauka w MyVinci daje szczególnie spektakularne rezultaty, kiedy dziecko prowadzone jest naszą metodą od wieku przedszkolnego przez cały okres podstawówki. Dzieci wyrastają w silnym przekonaniu, że nauka jest czymś dużo więcej niż tylko zdobywaniem ocen i przechodzeniem przez kolejne etapy egzaminów. Uczniowie mają wysoką samoświadomość, wiedzą jak samodzielnie się motywować. Potrafią wyznaczać krótkoterminowe oraz długoterminowe, ambitne cele.”
PRZEDSZKOLE WALDORFSKIE
Pedagogika waldorfska syntetyzuje światy rozwoju intelektualnego, fizycznego i emocjonalnego. W przedszkolu o tym profilu dzieci uczą się, jak żyć w przyjaźni między ludźmi zachowując swoją autonomię, wolność, godność i indywidualność.
Przedszkole waldorfskie skupia się na tworzeniu przestrzeni, która sprzyja wydobywaniu potencjału dziecka. Dzieci bawią się bardzo prostymi zabawkami. Ma to na celu maksymalnie pobudzić ich kreatywność, wyobraźnię, fantazję i odwagę do realizowania twórczych pomysłów. Dzięki temu w dorosłości dziecko wierzy w swój talent, wykształca w sobie umiejętność myślenia „out of the box”, jest konsekwentne w dążeniu do celu, potrafi przekonywująco przedstawiać własne pomysły, projekty itp.
PRZEDSZKOLE LEŚNE
Zanurzenie w naturze, edukacja ekologiczna, większość czasu spędzana na dworze, rozwijanie ciekawości świata, samodzielności, nauka kreatywnych rozwiązań to nadrzędne cele przedszkoli ekologicznych czy leśnych. Zajęcia są w pełni bezpieczne, a program zajęć uwzględnia różne potrzeby dziecka jako jednostki. Zabawki zastępują szyszki, gałązki, liście i inne skarby lasu. Niewątpliwą zaletą jest możliwość wykrzyczenia się dziecka na otwartym powietrzu, kiedy tylko potrzebuje i odwrotnie – las stwarza idealne warunki do skupienia, obserwacji. To doskonałe miejsce na uwolnienie nadmiaru energii, przekraczania barier, które narzuca tradycyjne przedszkole i miejskie podwórka. Tu dzieci mogą poczuć się wolne – pod okiem nauczycieli chodzić po drzewach, brodzić w błocie, obserwować zwierzęta. Dając upust energii w ciągu dnia, po powrocie do domu dzieci zazwyczaj są spokojne. Poza atrakcjami, które oferuje las, dzieci realizują standardowy program – rysują, malują, uczą się liczenia i literek. Częste przebywanie na powietrzu sprzyja łatwemu nabywaniu wiedzy. Dorośli wychowankowie przedszkoli leśnych potrafią dobrze zarządzać ryzykiem, radzić sobie w zmieniającym się środowisku pracy.
PRZEDSZKOLE MONTESSORI
Jeśli zależy Ci na indywidualnym rozwoju swojej latorośli, a także zaufaniu, że każde dziecko rozwija się we własnym tempie – odpowiedzią jest system Montessori. Tu nie ma sztywnych ram, dzielenia dzieci na grupy wiekowe. Dzieci same współtworzą swój plan dnia. Wybierają z puli tematów, czego chcieliby się dziś uczyć, czy interesują go zajęcia indywidualne, czy zajęcia w grupie. Takie podejście pozwala dziecku efektywnie spędzać czas. Opiekunowie dbają o to, by dzieci nie konkurowały ze sobą, by panowała swobodna atmosfera pozbawiona jakiejkolwiek presji zorientowanej na wynik. Idea ta zakłada, że dziecko posiada już wszystkie niezbędne kompetencje. Przedszkole ma mu tylko stworzyć warunki do tego, by dziecko mogło rozwinąć swój potencjał. Ważnym aspektem metody Montessori jest praca wspólna w zróżnicowanej grupie wiekowej. Młodsze dzieci uczą się, obserwując starsze. Te z kolei rozwijają w sobie empatię i odruchowo opiekują się młodszym koleżeństwem. Kolejną ważną rzeczą jest system nauki bez nagród i kar – zorientowany na odkrywaniu motywacji wewnętrznej. Z obserwacji wynika, że wychowankowie przedszkoli Montessori mają duże umiejętności społeczne, wysoką empatię jednocześnie świetnie radzą sobie w pracach indywidualnych wymagających dużej koncentracji uwagi.
Przedstawiliśmy Państwu kilka najpopularniejszych profili alternatywnych przedszkoli ukierunkowanych na wspieranie i kształtowanie indywidualnych potencjałów dzieci. Co ciekawe, wiele przedszkoli łączy wspomniane metody np. profil językowy z leśnym (ekologicznym) lub Montessori z artystycznym. Jak widać, na brak możliwości wyboru nowatorskich placówek przedszkolnych nie można narzekać. Choć, jak wynika z badań, powodem dla którego rodzice coraz częściej wybierają placówki niepubliczne, nie jest tylko wysoki poziom edukacji. Główną wartością są empatyczni prowadzący, małe grupy, bliskie relacje i emocjonalne bezpieczeństwo dziecka. Pozostaje nam tylko właściwie rozpoznać potrzeby dziecka i pogodzić je ambicjami oraz możliwościami nas jako opiekunów i rodziców.